Opis
BORAKS PIĘCIOWODNY
Masa molowa: 291,29 g/molс
Odczyn: pH 9-10
Boraks 5-wodny (pentahydrat tetraboranu sodu) to nieorganiczny związek chemiczny należący do grupy boranów. Jego wzór chemiczny to Na₂B₄O₇·5H₂O. Występuje w postaci białych, bezbarwnych kryształów lub granulatu, które są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Boraks jest naturalnym minerałem, który można znaleźć w wyschniętych jeziorach sodowych oraz uzyskiwać syntetycznie poprzez reakcję boranu sodu z wodą.
Jest substancją o słabo zasadowym odczynie, co sprawia, że wykazuje właściwości buforujące i stabilizujące pH. Boraks ma szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, od produkcji szkła po środki czystości, rolnictwo i kosmetyki. Jest również znany ze swoich właściwości antyseptycznych i przeciwgrzybiczych. Boraks 5-wodny otrzymuje się głównie z naturalnych złóż boranów, takich jak kernit i tinkal. Proces jego produkcji polega na ich ekstrakcji i oczyszczaniu poprzez rozpuszczanie w wodzie oraz kontrolowaną krystalizację.
Na skalę przemysłową, boraks można także syntetyzować poprzez reakcję węglanu sodu (Na₂CO₃) z kwasem borowym (H₃BO₃). Reakcja ta prowadzi do powstania tetraboranu sodu, który następnie uwadnia się, tworząc pentahydrat boraksu. W zależności od warunków reakcji można uzyskać różne formy hydratów boraksu, w tym boraks dziesięciowodny (Na₂B₄O₇·10H₂O).
Boraks 5-wodny jest bardziej stabilny termicznie niż jego dziesięciowodna forma, co sprawia, że jest częściej wykorzystywany w przemyśle. Wysoka rozpuszczalność boraksu w wodzie ułatwia jego stosowanie w różnych procesach chemicznych.
Rynek
Boraks jest szeroko stosowany w różnych gałęziach przemysłu, a jego głównymi producentami są kraje posiadające bogate złoża boru, takie jak:
- Turcja – największy światowy dostawca boru i jego związków,
- Stany Zjednoczone – istotny gracz na rynku,
- Ameryka Południowa – rosnący udział w produkcji, szczególnie w Argentynie,
- Chiny – jeden z kluczowych konsumentów i producentów boraksu,
- Rosja i Kazachstan – mniejsze, ale znaczące źródła wydobycia boru.
Globalny rynek boraksu utrzymuje stabilny popyt, zwłaszcza w sektorze detergentów, nawozów, przemysłu szklarskiego i metalurgii. Coraz większą rolę odgrywa także przemysł ekologiczny, poszukujący naturalnych i bezpieczniejszych substytutów chemicznych, co dodatkowo napędza zapotrzebowanie na boraks.
ZASTOSOWANIE
Boraks 5-wodny znajduje zastosowanie w produkcji szkła i ceramiki, jako składnik detergentów i środków czyszczących, w rolnictwie jako źródło boru w nawozach, a także w kosmetykach i farmaceutykach ze względu na swoje właściwości antyseptyczne. Jest wykorzystywany w metalurgii do lutowania i spawania, w przemyśle drzewnym jako środek ochronny oraz w gospodarstwie domowym do zwalczania owadów, oczyszczania wody i usuwania pleśni.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI
Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP), boraks 5-wodny jest klasyfikowany jako substancja, która: “może działać szkodliwie na płodność i rozwój płodu”, “działa drażniąco na oczy” oraz “może powodować podrażnienie skóry przy długotrwałym kontakcie”.
| Kategoria | Opis |
|---|---|
| Uwagi ogólne | Nie pozostawiać poszkodowanego bez opieki. Wynieść poszkodowanego z obszaru zagrożenia. Zapewnić mu spokój i ciepło. Natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub utrzymujących się objawów skonsultować się z lekarzem. W przypadku utraty przytomności ułożyć osobę w pozycji bezpiecznej. Nie podawać niczego doustnie. |
| Po narażeniu przez drogi oddechowe | Wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze. Zapewnić mu komfort oddychania. W przypadku kaszlu, trudności w oddychaniu lub podrażnienia dróg oddechowych skonsultować się z lekarzem. |
| Po kontakcie ze skórą | Spłukać skórę dużą ilością wody. Zdjąć całą zanieczyszczoną odzież. W razie podrażnień skóry skontaktować się z lekarzem. |
| Po kontakcie z oczami | Natychmiast przepłukać oczy dużą ilością czystej, bieżącej wody przez co najmniej 10 minut, szeroko otwierając powieki. Jeżeli poszkodowany nosi soczewki kontaktowe, należy je usunąć, o ile jest to możliwe. Kontynuować płukanie i skontaktować się z lekarzem okulistą. |
| Po narażeniu przez przewód pokarmowy | Przepłukać usta wodą (tylko jeśli poszkodowany jest przytomny). NIE wywoływać wymiotów. Niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza. |
| Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym | Leczenie objawowe. W przypadku połknięcia monitorować stan poszkodowanego i zgłosić się po pomoc medyczną. |
KODY ZAGROŻEŃ
| Kategoria | Kod i opis |
| Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia | H319 Działa drażniąco na oczy. |
| H360FD Może działać szkodliwie na płodność. Może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki. | |
| Zwroty wskazujące środki ostrożności | P201 Przed użyciem zapoznać się ze specjalnymi środkami ostrożności. |
| P202 Nie używać przed zapoznaniem się i zrozumieniem wszystkich środków bezpieczeństwa. | |
| P280 Stosować rękawice ochronne/odzież ochronną/ochronę oczu/ochronę twarzy. | |
| P305+351+338 W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO OCZU: Ostrożnie płukać wodą przez kilka minut. Wyjąć soczewki kontaktowe, jeżeli są i można je łatwo usunąć. Nadal płukać. | |
| P308+313 W przypadku narażenia lub styczności: Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza | |
| P405 Przechowywać pod zamknięciem. |
