Wodorotlenek Sodu – Soda Kaustyczna płatki/granulki

Opis

SODA KAUSTYCZNA – WODOROTLENEK SODU

Rozpuszczalność w wodzie: ≥520 kg/m³ przy 25 °C

Masa cząsteczkowa: 40 g/mol

Twardość: 2,0 w skali Mohsa

Soda kaustyczna, znana również jako ług sodowy, soda żrąca czy wodorotlenek sodu (NaOH), jest silną, nieorganiczną zasadą o budowie krystalicznej monoklinicznej. Stanowi związek jonowy kationu sodowego Na+ i anionu wodorotlenkowego OH-. Rozpuszcza się w wodzie, tworząc silnie żrący, bezbarwny i bezzapachowy roztwór, który jest śliski w dotyku i może powodować oparzenia.

Wodorotlenek sodu jest silnie reaktywną substancją i powoduje korozję metali. Gwałtownie reaguje z wodą w reakcji egzotermicznej i jest silnie higroskopijny. Reaguje z kwasami, tlenkami niemetali, tworząc sole sodowe, oraz łatwo wchodzi w reakcje z metalami amfoterycznymi, wydzielając wodór. Ze względu na swoje reaktywne właściwości, wodorotlenek sodu znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle, w tym w produkcji detergentów, mydła, preparatów do udrażniania rur (w formie granulek), szkła wodnego, sztucznego jedwabiu, gumy oraz w procesach uzdatniania wody. Wymaga ostrożności oraz odpowiedniego przechowywania, aby uniknąć reakcji z dwutlenkiem węgla z powietrza. Zgodnie z przepisami ADR (numer UN 1823), klasyfikowany jest jako substancja niebezpieczna.

Wodorotlenek sodu w postaci stałej pozyskuje się przez wytworzenie roztworu wodorotlenku sodu, a następne zagęszczenie poprzez odparowanie wody. Otrzymywanie wodorotlenku sodu na skalę przemysłową odbywa się poprzez proces chlorowo-alkaliczny, czyli elektrolizę solanki (roztworu chlorku sodu). Proces ten przeprowadza się w specjalnych elektrolizerach z membraną lub diafragmą, stosowaną do oddzielania produktów reakcji. Rzadziej stosowanym i mniej wydajnym sposobem jest proces wapienny, w którym węglanu sodu (Na₂CO₃) reaguje z wapnem gaszonym (Ca(OH)₂). Pierwotną metodą pozyskiwania wodorotlenku sodu, która była szeroko stosowana przed wprowadzeniem bardziej ekologicznych metod, jest proces rtęciowy lub metoda amalgamatu rtęciowego. Polega na elektrolizie roztworu chlorku sodu (NaCl), a następnie reakcji amalgamatu sodu z wodą. Proces ten jest jednak wysoce niebezpieczny dla środowiska ze względu na toksyczność rtęci, której nawet małe ilości mogą mieć poważne skutki dla ekosystemów i zdrowia ludzi. Proces rtęciowy jest zakazany w Unii Europejskiej, jednak jest nadal przeprowadzany w niektórych krajach.

RYNEK SODY KAUSTYCZNEJ

Największym światowym eksporterem sody kaustycznej są Chiny, odpowiedzialne za 38% światowego eksportu. Drugim największym eksporterem są Indie, mające dwudziestoprocentowy udział w globalnym rynku. Trzecim największym graczem jest Polska, która odpowiada za około 5,4% światowego eksportu. Dodatkowo, istotną rolę na globalnym rynku odgrywają kraje takie jak Arabia Saudyjska i Tajlandia​. W Europie oprócz Polski znaczącymi eksporterami są Francja (4,7% światowego rynku) oraz Belgia (3,2%). Soda kaustyczna z Polskiego rynku dociera do wielu krajów, między innymi do Włoch, Brazylii, Algierii i Chin. Wykorzystywana jest najczęściej w przemyśle chemicznym, produkcji papieru, tekstyliów oraz sektorze wodno-kanalizacyjny, co przyczynia się do znaczącego popytu na ten produkt.

Soda kaustyczna w postaci stałej najczęściej pakowana jest w worki 25 kg z polipropylenu (PP, jutowe) z wkładką polietylenu (PE) lub z polietylenu, a także worku Big Bag (worki wielkogabarytowe), które mogą pomieścić aż tonę produktu. Te sposoby pakowania chronią wodorotlenek przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz wilgocią. Opakowania mają obowiązek odpowiednich oznaczeń dotyczących zagrożeń związanych z substancją.

ZASTOSOWANIE

Większość zastosowań wodorotlenku sodu dotyczy roztworu wodorotlenku, ponieważ łatwiej nim manipulować w tej postaci. Dlatego soda kaustyczna często wykorzystywana jest do produkcji roztworu wodorotlenku sodu. Ponadto, soda kaustyczna w granulkach lub płatkach w małych ilościach jest wykorzystywana do przepychania rur lub usuwania mocnych zabrudzeń, gdyż dodanie go do wody powoduje reakcję egzotermiczną, wspomagającą rozpuszczanie tłuszczu i zatorów organicznych. Soda kaustyczna działa również jako katalizator lub reagent do przeprowadzania reakcji chemicznych.

Roztwór wodorotlenku sodu otrzymywany z soli kaustycznej ma wiele zastosowań. W branży chemicznej wykorzystywany jest do syntezy innych chemikaliów, takich jak fosforany sodu. W branży papierniczej wykorzystuje się go do procesu Krafta (roztwarzanie drewna), w którym pomaga w rozpuszczaniu ligniny i oddzielaniu celulozy do produkcji papieru. W branży tekstylnej roztwór wodorotlenku sodu ma rolę w merycyzacji, czyli obróbce bawełny, poprawiającej jej wytrzymałość i nadając połysk, oraz do barwienia tkanin. W branży spożywczej niewielka ilość roztworu wodorotlenku sodu może działać jako regulator kwasowości (E524), a także przy obieraniu owoców i warzyw, jako składnik do mycia butelek i w produkcji kakao, czekolady i niektórych wypieków. W przemyśle petrochemicznym używany jest do usuwania zanieczyszczeń siarkowych w procesach rafinacji ropy naftowej oraz do neutralizacji kwasowych produktów ubocznych. Roztwór wodorotlenku sodu jest również podstawowym składnikiem w produkcji mydeł oraz detergentów dzięki procesowi saponifikacji tłuszczów i olejów. W przemyśle farmaceutycznym roztwór wykorzystywany jest do produkcji leków i oczyszczania substancji farmaceutycznych. Przy oczyszczaniu wody i ścieków, pomaga w neutralizacji kwaśnych odpadów oraz w usuwaniu metali ciężkich. Jest również odczynnikiem zasadowym w laboratoriach chemicznych.

ŚRODKI OSTROŻNOŚCI

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP), wodorotlenek sodu jest klasyfikowany jako “substancja lub mieszanina powodująca korozję metali”, “działanie żrące/podrażniające na skórę” oraz “poważne uszkodzenie oczu/działanie drażniące na oczy.” Najważniejsze szkodliwe skutki działania na zdrowie człowieka to działanie żrące na skórę, które powoduje nieodwracalne uszkodzenia skóry: tj. Widoczną martwicę naskórka sięgającą aż do skóry właściwej.

KODY ZAGROŻEŃ